Presentatie Woonwensenonderzoek incl. conclusies en aanbevelingen
Schijndel - Vandaag 24 april presenteert Frans van Oorschot in 't Spectrum te Schijndel namens De Seniorenraad Schijndel en de Seniorenraad Meierijstad de Rapportage Inventarisatie Woonwensen Ouderen, ook wel het Woonwensenonderzoek genoemd, aan de verantwoordelijk wethouder van de gemeente Meierijstad, de heer Eus Witlox. Dit rapport bevat veel informatie over de woonwensen van de respondenten van 55 jaar en ouder in Schijndel en Wijbosch. Dit is van groot belang voor de gemeente en de woningbouwcorporaties in het werkgebied van Meierijstad. Hiermee kunnen zij hun huisvestingsbeleid opstellen voor de komende jaren. Hieronder vindt u de conlusies een aanbevelingen uit het onderzoek.Medio 2016 is de Seniorenraad Schijndel gestart met een onderzoek naar de woonwensen van senioren van 55 jaar en ouder in de gemeente Schijndel. Het aantal senioren neemt de komende jaren toe en de overheid vindt het van belang dat de senioren zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Dat willen de senioren ook het liefst en zoveel als mogelijk is in hun vertrouwde omgeving. Om dat mogelijk te maken, is het van belang om te weten wat de wensen zijn van de senioren op het gebied van huisvesting. Hoe willen ze wonen, waar willen ze wonen, welke voorzieningen vinden ze van belang. Om daarachter te komen, is het nodig om een onderzoek te houden dat specifiek gericht is op de woonwensen van de senioren van 55 jaar of ouder. Het onderzoek is samen met woningcorporatie Huis & Erf, de KBO en de voormalige gemeente Schijndel voorbereid.
Recentelijk is het onderzoek afgerond en zijn de resultaten vervat in de Rapportage Inventarisatie woonwensen ouderen Schijndel. Dit rapport bevat veel informatie betreffende de woonwensen van de respondenten van 55 jaar en ouder in Schijndel en Wijbosch die van groot belang is voor de gemeente Meierijstad en de woningbouwcorporaties in het werkgebied van deze gemeente. Met deze informatie kunnen zij een huisvestingsbeleid voor deze doelgroep opstellen voor de komende jaren.
De rapportage omvat een schat aan informatie over de huidige woonsituatie, de verhuisgeneigdheid, de woonwensen, de factor relevante voorzieningen in de buurt, de koop/huursituatie en wensen met betrekking tot de nieuwe woning.
Uit de demografische onderzoeken blijkt dat tot 2030 het aantal huishoudens in de leeftijd van 55 jaar en ouder nog steeds zal toenemen. Dat wordt ook wel de zogenaamde dubbele vergrijzing genoemd. Door het toenemen van de levensverwachting zal er ook een verdere omslag plaatsvinden naar meer een- en tweepersoonshuishoudens.
 |
SAMENVATTING EN CONCLUSIES
Algemeen
In Schijndel is de vergrijzing ook sterk toegenomen.
Uit demografische onderzoek blijkt dat de vergrijzing de komende tijd nog explosief zal stijgen.
1. Uit de cijfers van het CBS blijkt dat er op 1 januari 2008 in Schijndel 6500 inwoners waren in de leeftijd van 55 jaar en ouder. Op 1 januari 2016 was dat aantal 8056. Een stijging van ongeveer 24%.
2. In 2008 was het aantal zelfstandig wonende senioren van 55 jaar en ouder 3707. In 2016 was dat aantal 5200. Een procentuele toename van ruim 40%.
3. Het aantal eenpersoonshuishoudens is toegenomen met 5% en bedraagt ongeveer 1965. Met dat aantal is het aantal tweepersoonshuishoudens afgenomen. Desondanks is het absolute aantal toch met ongeveer 710 huishoudens toegenomen tot een totaal van ongeveer 3090 huishoudens.
4. Het aantal seniorenhuishoudens, bestaande uit 3 of meer personen, is met 1% marginaal. In 2008 was dat nog ongeveer 2,5%.
5. Het aantal senioren in de leeftijdsklassen
• 50 tot 55 jaar;
• 55 tot 60 jaar;
• 60 tot 65 jaar;
• 65 tot 70 jaar is sterk toegenomen.
6. Op het onderzoek in 2016 heeft circa 47,3 % gereageerd. In 2008 was het percentage 47,8 %. Op zich een positief resultaat met een geringe afwijking ten opzichte van 2008.
7. Met de respons van 47,3% konden goede conclusies worden getrokken met betrekking tot de woonwensen, ondanks het feit dat niet alle respondenten de op hen van toepassing zijnde vragen hebben beantwoord maar dat was in 2008 ook het geval.
8. De antwoorden zijn, in combinatie met het grote respons, zodanig dat het gerechtvaardigd is de uitkomsten te extrapoleren naar de gehele Schijndelse bevolking van 55 jaar en ouder.
Huidige woonsituatie
Koop/huur
• Uit de respons is gebleken dat 66% van de respondenten in een koopwoning woont. In 2008 was dat nog 64%.
• Van de respondenten woont 30% (2008: 33%) in een huurwoning. De overige respondenten hebben niet opgegeven of ze in een huur- of koophuis wonen.
• In 2008 zagen we dat het percentage eenpersoonshuishoudens dat in een huur- of in een koophuis woonde vrijwel gelijk was, namelijk 47%. In 2016 is het percentage gewijzigd ten gunste van de koopwoningen in 52%. Ook bij de meerpersoonshuishoudens in een koopwoning is er sprake van een verschuiving. In 2008 was dat 70% en in 2016 is dat circa 75%.
Type woning
Evenals in 2008, woont nu nog steeds 27% van de respondenten in een rijtjeshuis. Op de tweede en derde plaats komen respectievelijk de half vrijstaande en de vrijstaande woning.
Het aantal senioren dat nu in appartementen woont, is bijna verdubbeld (+ 95%). De aanbeveling in 2008 om meer appartementen te bouwen is duidelijk overgenomen. De afgelopen jaren zijn, vooral in het centrum, veel appartementen gebouwd. Desondanks blijkt uit het onderzoek dat er circa 15,5% ( = 800 senioren) naar een appartement wil verhuizen en van dat aantal wil 420 (8,2%) naar een appartement in het centrum.
Volgens informatie van het CBS zijn er sinds 2008 ongeveer 450 meergezinswoningen in Schijndel bijgekomen. Het totaal eveneens volgens het CBS op 1 januari 2016 is 1692.
Definitie Meergezinswoningen: elke woning die samen met andere woonruimten c.q. bedrijfsruimten een geheel pand vormt. Hieronder vallen flats, galerij-, portiek-, beneden- en bovenwoningen, appartementen en woningen boven bedrijfsruimten, voor zover deze zijn voorzien van een buiten de bedrijfsruimte gelegen toegangsdeur.
Verhuisgeneigdheid
• De meeste respondenten (ruim 68%) willen niet verhuizen. Dat is bijna 10% meer dan in 2008 (59%).
• Net als in 2008 is de belangrijkste reden om niet te verhuizen dat men tevreden is over de huidige woning en de buurt. Desondanks is er sprake van een procentuele verschuiving van 71% in 2008 naar 68% in 2016.
• Evenals in 2008 zijn de belangrijkste redenen om te verhuizen:
- gelijkvloers te wonen (26%);
- een kleinere woning (23%);
- een te grote tuin 15%;
- gezondheidredenen 16%.
• In 2008 waren deze cijfers respectievelijk: 38%, 24% en 15%. Een vergelijking met 2008 is niet mogelijk omdat toen die vraag niet is gesteld. Wel wat het zo dat een gelijkvloerse woning ongeveer 12% hoger scoorde dan bij het huidige onderzoek.
• Circa 1560 (30%) van de respondenten heeft belangstelling om te verhuizen. In 2008 waren dat er ongeveer 1480 (40%).
• Ongeveer 520 (10%) van deze huishoudens wensen binnen 3 jaar te verhuizen. In 2008 waren dat er ongeveer 480 (13%).
• Evenals in 2008 kan geconcludeerd worden dat de verhuisgeneigdheid over alle leeftijdscategorieën evenwichtig is verdeeld. Er zijn wat dat betreft geen significante verschillen aangetoond tussen een of meer persoonshuishoudens.
Woonwensen
Woonlocatie
1. Er is ook nu weer een duidelijke voorkeur om in het centrum te wonen. Nu wonen circa 1400 (≈ 27%) van de seniorenhuishoudens al in het centrum. Uit andere wijken willen circa 700 (= 14%) respondenten graag naar het centrum van Schijndel te verhuizen. In 2008 woonden ongeveer 900 (≈25%) huishoudens in het centrum.
2. Maar 200 (= 4% ) van de respondenten willen verhuizen binnen de eigen wijk.
3. Het is niet vreemd dat er nauwelijks belangstelling om te verhuizen naar buitengebied. Datzelfde geldt ook het verhuizen naar Wijbosch. Inwoners uit de kern Wijbosch willen dat eerder dan inwoners uit de kern Schijndel.
4. Voor velen is het wonen in de nabijheid van een zorgcentrum, zoals bijvoorbeeld het Mgr. Bekkershuis", belangrijk.
Voorzieningen in de buurt
• De aanwezigheid van buurtwinkels, medische diensten en pinautomaten zijn in 2016, evenals in 2008, nog steeds de belangrijkste wensen als men wil gaan verhuizen. Ook een goed openbaar vervoer en ontspanningsmogelijkheden in de nabijheid van de woning scoren evenals in 2008 hoog. Kortom men wil wonen daar waar het te doen is.
• Belangrijke verhuiswensen ten opzichte van openbare voorzieningen zijn, evenals in 2008 voldoende parkeermogelijkheden, brede obstakelvrije trottoirs, goede straatverlichting, toezicht en veiligheid in de openbare ruimte.
• De wensen met betrekking tot de openbare nutsvoorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte zijn minder geworden.
Het aanpassen van de woning
• Als de tijd daar is en de vitaliteit minder wordt, wil men de huidige woning aanpassen. Het aanpassen van de badkamer of een badkamer op begane grond, een traplift en een verhoogd toilet scoren hoog.
• Ongeveer 305 respondenten hebben hiervoor belangstelling.
Wensen met betrekking tot de nieuwe woning
• Hoewel de veranderingen gering zijn, heeft de groep die wil verhuizen hun wensen met betrekking tot hun huisvesting naar meer haalbare normen bijgesteld.
• Voor bepaalde woningtypes is minder belangstelling dan in 2008. De wens voor een appartement is gestegen van 21% in 2008 naar 28% in 2016. Voor gangbare woningen, zoals een rijtjeshuis is de vraag ongeveer 1% hoger dan in 2008. De wens voor een seniorenwoning is onveranderd 26% (circa 400 seniorenhuishoudens).
• Het gelijkvloers wonen heeft onveranderd de voorkeur van de Schijndelse senioren. Hoewel ook hier de gemiddelde wens naar beneden is bijgesteld. In 2008 hadden nog 586 (≈33%) respondenten de wens geuit voor een geheel of gedeeltelijke (woongedeelte) gelijkvloerse woning. In 2016 waren dat er 444 (≈20%).
• Ook het gewenste woonoppervlak is naar beneden bijgesteld. 255 (ruim 10%) respondenten willen graag een woning kleiner dan 100m2. In 2008 waren dat er 166 (≈ 9%). Zie ook figuur 22: Gewenst aantal m2 van verhuiswilligen in 2016 en 2008, op pagina 36.
• Het gewenste aantal kamers daalt eveneens. Van de groep die wil verhuizen heeft 62% voorkeur voor 3 of minder kamers. In 2008 was dat 51%.
• Voor ongeveer 80% van de respondenten dient het gewenste type woning te beschikken over: keuken, badkamer, toilet en nog 3 a 4 kamers met een totale oppervlakte van 60m2 tot 120m2.
• Echter door het gering aantal verhuiswillige respondenten (181) die op de vraag geantwoord hebben, is de stelling minder betrouwbaar. In 2008 hebben 382 verhuiswillige respondenten de vraag beantwoord.
• 0ngeveer 43% van de groep die wil verhuizen heeft voorkeur voor een huurwoning. In 2008 was dat nog 52%. Evenals in 2008 zit in dat aantal ook circa 23% dat nu een eigen woning heeft. De belangstelling voor huren neemt dus nog steeds toe. Maar het is duidelijk minder dan in 2008. De belangstelling voor een koopwoning bedraagt onveranderd circa 30%. Voor de mantelzorgwoning heeft circa 5% belangstelling.
Koop en huurprijzen
• Degenen die willen verhuizen hebben overwegend behoefte (circa 66%) aan woningen in de lagere huurprijsklassen tot € 586,00 per maand. In 2008 had circa 70% voorkeur voor een huurwoning tot huurprijsklasse van € 485,00. In verband met de aanzienlijke stijging van de huurprijzen is een goede vergelijking niet goed te maken. Dat men nu bereid is meer huur te betalen dan in 2008 houdt direct verband met de gestegen huurprijzen. Er is namelijk geen andere keus.
• Evenals in 2008 gaat bij de koopwoningen de voorkeur uit naar prijzen tussen € 200.000 en € 400.000 (circa 75%) Echter er is toch een neiging om minder te betalen.
Inschrijven huurwoningen
• 20% (≈1000) van de zelfstandig wonende Schijndelse senioren staat ingeschreven voor een nieuwe huurwoning. In 2008 was dat nog 28% wat neerkwam op ongeveer 1000 zelfstandig wonende senioren.
• 96% is ingeschreven bij Huis & Erf. Slechts 4% is ingeschreven bij andere organisaties.
• Van de respondenten is circa 30% de laatste 3 jaar ingeschreven. Circa 30% staat langer dan 7 jaar ingeschreven voor een huurwoning. Circa 18% staat langer dan 9 jaar ingeschreven.
AANBEVELINGEN
Algemeen
Dit rapport bevat veel informatie betreffende de woonwensen van de respondenten van 55 jaar en ouder in Schijndel en Wijbosch wat van groot belang is voor de gemeente Meierijstad, de woningbouwverenigingen en woningbouwcorporaties in het werkgebied van de gemeente Meierijstad. Met deze informatie kunnen zij een huisvestingsbeleid voor deze doelgroep opstellen voor de komende jaren.
Toename van het aantal senioren
Uit de demografische onderzoeken blijkt dat tot 2030 het aantal huishoudens in de leeftijd van 55 jaar en ouder nog steeds zal toenemen. Dat wordt ook wel de zogenaamde 'dubbele vergrijzing'' genoemd.
Door het toenemen van de levensverwachting zal er ook een verdere omslag plaatsvinden naar meer een- en tweepersoonshuishoudens.
Resultaten van het onderzoek
Uit het onderzoek is gebleken dat de respondenten voorkeur hebben voor:
• wonen in een appartement. (49%)
• wonen in een seniorenwoning. (26%)
• circa 305 respondenten hun woning willen aanpassen en dus niet willen verhuizen;
• een gelijkvloerse- en kleinere woning;
• een betaalbare huur- of koopwoning;
• wonen in aanleunwoningen bij een zorgcentrum;
• wonen bij de juiste zorg- en andere voorzieningen.
Grote belangstelling bestaat dus voor een appartement en een seniorenwoning. Uitgedrukt in aantallen komt dat neer op een toename van 310 appartementen en 240 seniorenwoningen op locaties in of in de directe omgeving van het centrum.
Beleid
Het aanbod van appartementen, maar vooral het aanbod van seniorenwoningen sluit niet aan op de vraagzijde. Het is van belang om de komende tijd een inhaalslag te maken.
Er is ook behoefte om bij het bouwen van appartementencomplexen daarin een gemeenschappelijke ruimte op te nemen waar de bewoners elkaar kunnen ontmoeten en gezamenlijk activiteiten kunnen ontwikkelen. Het kan de vereenzaming van alleenstaanden terugdringen.
Het is ook zinvol om nader onderzoek te plegen waarom er zo'n geringe belangstelling is voor verhuizen binnen de wijk waar men nu woont. Het is zeker voorstelbaar dat het gebrek aan het gewenste woningtype in de betreffende wijken daar een belangrijke rol in speelt.
Het komt er nu op aan hoe de gemeente Meierijstad en de corporaties dat in hun huisvestingbeleid gaan vertalen. Daarbij is ook van groot belang in welke mate de senioren die willen verhuizen invloed kunnen uitoefenen waar en op welke wijze gebouwd gaat worden waarbij het levensloopbestendig, het niet te groot, het gelijkvloers en het betaalbaar bouwen uitgangspunt dient te zijn bij het ontwikkelen van bouwplannen. In het verleden is daar niet altijd voldoende op gelet.
Eenzaamheid
Uit het onder zoek van 2016 is gebleken dat er sprake is van ongeveer 2000 alleenstaanden senioren. In 2008 was dat aantal 1200.
Vereenzaming bij alleenstaanden is een actueel thema. Beleidsmatig is het wenselijk om daar meer onderzoek naar te doen om oplossingen voor dat probleem te bedenken. Is er een directe relatie tussen wonen en eenzaamheid en als dat zo is, dan kan daar wellicht een oplossing voor worden gevonden door een ontmoetingsruimte in appartementencomplexen of door het bouwen van specifieke woonvormen zoals een 'Thuishuis'. In de vragenlijst is daarover een vraag gesteld met een toelichting op wat een 'Thuishuis' inhoudt. "Bouwvereniging Huis en Erf" en de Seniorenraad Schijndel hebben zich al eerder bezig gehouden met het concept 'Thuishuis'. Dat zou verder ontwikkeld kunnen worden.
Bij dit thema kunnen, behalve de Seniorenraad Schijndel, ook verenigingen, KBO's en Welzijn De Meierij betrokken worden.
De inschrijving voor huurwoningen
Het is gebleken dat veel respondenten al jarenlang staan ingeschreven. De achterliggende reden is dat er te weinig huurwoningen beschikbaar zijn of komen en dat men denkt dat de duur van de inschrijving zeer zwaar weegt bij het toewijzen van een woning. De vraag is om de inschrijfprocedure te veranderen en hieraan meer bekendheid te geven.
Vervolg
De nu verkregen informatie is een momentopname in Schijndel en Wijbosch. Zoals bekend is, zal het aantal (alleenstaande) ouderen de komende jaren alleen maar toenemen. Verder betreft het onderzoek alleen Schijndel en Wijbosch. Het is voorstelbaar dat onderzoek in de andere kernen van de gemeente Meijerijstad vergelijkbare resultaten kunnen gaan opleveren.
Het verdient daarom aanbeveling om over enige tijd voor de gehele gemeente Meijerijstad een woonwensenonderzoek onder de senioren van 55 jaar en ouder te houden. Dat zou kunnen worden uitgevoerd door 'Stichting Seniorenraad Meierijstad'.
