De totstandkoming en onthulling van het herdenkingsmonument ‘Spitfire’ 2013 – 17 september 2016
In 2013 werd het idee opgepakt om in het Vlagheidegebied een monument te plaatsen ter nagedachtenis aan het vliegveld en de bevrijding van Schijndel en omgeving. Een idee van de toen 91-jarige Theo Jansen, zoon van de toenmalige stationschef Station Schijndel (Duits Lijntje) in oorlogstijd. Jansen die een boek schreef over het Vliegveld B.85 Schijndel, het vliegveld tussen Eerde en Schijndel dat in november 1944 werd aangelegd en een belangrijke rol heeft gespeeld in de bevrijding van Nederland. Dit monument dat ook als speeltoestel dienst gaat doen wordt uitgevoerd in de vorm van een vliegtuig [Spitfire]. Het college van B&W van Schijndel besloot op dinsdag 3 juni 2014 voor de realisering van het kunstwerk en speeltoestel. In februari 2013 werd al bekend dat bij het voormalige vliegveld in Schijndel een herdenkingsmonument gepland werd in de vorm van de Spitfire, plannen die twee initiatiefneemsters uit Schijndel hebben ontwikkeld en laten ontwikkelen. Cameramannen van TVSchijndel Harrie van Schijndel en Wim Vermeulen volgden de gehele bouw van 'The Spitfire' en brachten in november 2015 een bezoek aan één van de drie nog in leven zijnde Spitfire-piloot, de 94-jarige Leo Hendrikx uit Limburg, die zijn verhaal voor de camera deed over zijn belevenissen rond en boven Vlagheide. Kosten
Van de gemeente Schijndel werd een bijdrage van 40.000 euro gevraagd, de overige benodigde 35.000 euro werd bijeen gebracht met inzet van vrijwilligers van onder andere Welzijn de Meierij en sponsoring door de Rabobank, Den Ouden Groep en Berco. Dit monument werd het eerste monument van Nederland zijn dat symbool staat voor de bevrijding van Noord-Nederland. Het bedrag bleek niet geheel afdoende, in november 2016 werd door het college van B&W van Schijndel aan de hand van de financiële afrekening het project Spitfire-speelmonument afgerond. Het project bleek een financieel tekort te hebben van 5.482 euro wat door het college werd bijgepast. Het werk kwam tot stand en gerealiseerd door de samenwerking tussen de verschillende partijen (o.a. ondernemers Emmy den Ouden en Anke van Esdonk, Welzijn De Meierij, Vereniging Vlagheide, architect Boukje Hazeleger, scholen) en in het bijzonder de inzet van de vele vrijwilligers. De totale kosten van het project bedroegen ruim 58.000 euro. Een gedeelte van dit bedrag (13.000 euro) is bij elkaar gebracht met bijdragen van Het Groene Woud, Prins Bernhard Cultuurfonds en een crowdfunding-actie.
Keuze voor Spitfire
De gemeente nodigde ondernemers Emmy den Ouden en Anke van Esdonk uit om tot een plan te komen waaruit uiteindelijke het idee voor een speelmonument is geboren. Gekozen is voor een Spitfire omdat dit Britse oorlogsvliegtuig een van de toestellen was waarmee de RAF destijds vanaf het voormalige vliegveld Schijndel haar missies tegen de bezetter uitvoerde in Noord-Nederland.
Voorwaarden
Het ontwerp moest aan een aantal voorwaarden voldoen. Het zachte en natuurlijke karakter van het gebied zal versterkt worden door het harde karakter van het staal. Zo zal de geschiedenis door het gebied opgeslokt worden zonder zijn gewichtigheid te verliezen.
Naast deze kernbegrippen zal het monument demontabel moeten zijn zodat het verplaatst kan worden. Het moet duurzaam zijn in materiaal en gebruik en passend in de omgeving. Het gebruik zal naast recreatief ook educatief zijn en is geschikt voor de doelgroep in de leeftijd van ±3 tot 10 jaar.
Vormgeving
Nadat het ontwerp hiervoor gereed was is contact gezocht met de vrijwillige metaalbewerkers van het team van Cor Rijkers in 't Spectrum om het ontwerp gestalte te gaan geven. De romp bestaat uit elipsvormige stalen buizen allemaal van verschillend formaat. De afdeling houtbewerking kwam ook nog in beeld voor het maken van de houten neus van de Spitfire.
Officiële onthulling en definitieve locatie
De bedoeling was om de Spitfire werd enigszins schuin tegen de berg omhoog geplaatst aan de linkerkant van het huidige wandel -en mountainbikepad. Het plan was daarbij om het pad naar het monument toe te verlichten als symbool voor de benzinesporen die je normaal ook zit bij een vliegtuig in de lucht.
De stuurgroep bestaande uit Emmy den Ouden en Anke van Esdonk maakten in oktober 2015 bekend dat op 5 mei 2016 'the Spitfire' officieel zijn plaats ging krijgen op Vlagheide. In maart 2016 werd besloten de onthulling te verplaatsen naar 17 september 2016, de datum rondom de herdenkingen van Market Garden en de bevrijding van deze regio.
De Spitfire werd in maart 2016 verplaatst voor tijdelijke opslag van de metaalwerkplaats van Welzijn de Meierij naar de hal van De Paal houtindustrie op Duin. Dan wordt het toestel niet meer geplaatst tegenover de locatie hondensport zoals eerder bepaald was, maar precies aan de andere zijde van de Vlagheide op een talud van de voormalige vuilstortplaats. Het op ware grootte nagemaakte vliegtuig kreeg een ereplaats op de Vlagheide, daar waar de Spitfire tijdens de Tweede Wereldoorlog vertrok om te helpen met de bevrijding van de rest van Nederland te bevrijden. Bij het monument werd een educatief gedeelte geplaatst, rondom het monument werden onder andere foto's op het aluminium geplaatst om te illustreren hoe die plek er in 1944 uit zag.
De toen 92-jarige Leo Hendrikx, één van de drie* nog in leven zijnde Spitfire-piloten tijdens de Tweede Wereldoorlog, en een van de laatste Engelandvaarders van ons land, gaat dit monument samen met de initiatiefnemer onthullen, de 94-jarige Theo Jansen uit Schijndel. Een originele Spitfire verzorgde tijdens de onthulling een fly-over. Dankzij dit vliegtuig en deels door de Mustang die nagemaakt is van de Spitfire leven wij hier in vrijheid. De Spitfire die overvloog heeft eind Tweede Wereldoorlog gevlogen in Frankrijk, de enige Spitfire in Nederland en eigendom van de luchtmacht gestationeerd in Gilze Rijen. De piloot waarmee contact werd gelegd tijdens de onthulling was Chris Lorraine.
* Deze twee andere veteranen destijds nog in leven de honderdjarige Nederlandse Spitfirepiloten Jan Linzel (7-12-1915) en Pieter Cramerus (16-7-1916). Dit volgens hun biografen Jan Houter en Tom Poederbach.
Bevrijding van Noord-Nederland
Dit monument werd het eerste monument van Nederland dat symbool staat voor de bevrijding van Noord-Nederland en ook dienst gaat doen als educatief speeltoestel voor kinderen van 3 t/m 11 jaar. Elementen worden ingebouwd zoals een glijbaan, een wip en een klimrek. Het monument is een ontwerp van de architecte ir. B. Hazelege van de Eindhovense onderneming kucutuur, vanaf maart 2016 is kucutuur verder gegaan onder de naam factor B.
Tijdsduur 38 minuten
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
