Boeiende lezing over 'Hekserij' bij Heemkundekring Schijndel
Schijndel - Jan Franken geeft in 't Spectrum in Schijndel op 22 februari 2016 om 20.00 uur een boeiende dialezing over 'Hekserij'. Wilt u kennismaken met een paar ijselijke verhalen over de zogenaamde duivelaanbidders en kunt u die verdragen, kom dan naar deze lezing. Jan Franken laat met beeldmateriaal zien dat die praktijk ook in onze buurt speelde aan het eind van de Middeleeuwen en het begin van de vroegmoderne tijd. Jan Franken was docent bij de lerarenopleidingen en bij Hoger Onderwijs voor Ouderen (Brabant Academie) en geeft momenteel nog cursussen bij de KBO. Hij noemt zich tegenwoordig als publicist graag heemkundige. Niet-leden zijn ook van harte welkom. Aan hen wordt een vrijwillige bijdrage van twee euro per persoon gevraagd. Toelichting
Vanouds zijn magie, experimenten, kruidenkennis en rituelen deel geweest van het alledaagse leven en bekend bij gewone mensen. Maar vanaf ongeveer 1450 gaat theologen en juristen zich ermee bemoeien. In die welvarende maar ook hardvochtige periode wordt magie ineens gezien als tovenarij, worden wijze kruidenvrouwtjes heksen en gaat men met martelingen de duivel bestrijden. De inquisitie (een wreed huwelijk van theologie en juridisch gedoe) oefent vast voor de latere kettterverbrandingen. Ook in onze streken zijn heel wat vrouwen èn mannen door vijanden of jaloerse buren beschuldigd. Dat gebeurde zowel in de stad (een voorbeeld uit Breda) als op het platteland (de Kempen en de Peel). Dat laatste was erger, want met een bijgelovige schout was je verloren. In het buitengebied kreeg je nauwelijks de kans om in hoger beroep te gaan. Ook mensen van aanzien werden soms beschuldigd. Die konden echter via vrienden een beroep doen op de Staten van Brabant en dat betekende altijd vrijspraak. In dat college zaten (toen) verstandige mannen. Bij hen was de eerste, verlichte kennis van de Renaissance aanwezig. Zowel katholicisme als protestantisme bleven tot in de 17de eeuw ketters vervolgen.
Het museum Catharijneconvent in Utrecht laat dat zien aan de hand van prenten, boeken, schilderijen, attributen van heksen zoals de hand van de gehangene of main de gloire en uiteraard de bezemsteel en de kat. Men geloofde dat een heks zich kon veranderen in een kat. Duidelijk wordt gemaakt dat de angst voor heksen veranderde in een soort griezelen en volksvermaak. Het beeld van de heks is nog steeds zoals Bruegel dat heeft samengesteld.
